Terug naar de oorsprong, vooruit naar gezondheid: wat we kunnen leren van 'oude diëten'

In de zoektocht naar de gezondste manier van eten, kijken velen steeds vaker terug naar de oorsprong van de mens. Wat at de mens vóór de moderne landbouw, vóór de supermarkt, vóór de industriële verwerking van voedsel? Interessant genoeg blijken eeuwenoude voedingsprincipes verrassend actueel – én waardevol – in onze tijd.

In dit artikel neem ik zes diëten onder de loep: het Genesis-dieet, de aanpassing na de zondvloed, het Daniel-dieet, het Mediterraanse dieet, en het carnivoor- of oerdieet en het flexitarische dieet. Ik vergelijk ze voor je op inhoud, onderliggende filosofie en de gezondheidsimpact met voor- en nadelen voor de huidige tijd.

Daarna volgt een onderbouwd pleidooi voor het flexitarisch voedingsprogramma als optimale middenweg. Ook kun je een uitgewerkt programma downloaden, nl. het G-eetplan van De Christelijke zorgverzekeraar. Daarbij bepaal je zelf wat je op tafel zet, puur en onbewerkt, binnen 'bible proof' voedingsrichtljinen voor je gezondheid.

1. Het Genesis-dieet: eten zoals in het paradijs (vegan)

Wat is het? Het Genesis-dieet is gebaseerd op de Bijbelse beschrijving van het menselijk dieet vóór de zondeval. In Genesis 1:29 zegt God de schepper van hemel en aardet: "Zie, Ik geef u al het zaaddragende gewas op de gehele aarde en alle bomen, waaraan zaaddragende boomvruchten zijn; dat zal u tot voedsel dienen." Dit dieet bestaat dus volledig uit plantaardige voeding.

Voordelen:

• Rijk aan vezels, antioxidanten en fytonutriënten.

• Vermindert risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en obesitas.

• Milieuvriendelijk: lage CO₂-uitstoot.

Nadelen in tegenwoordige tijd:

• Risico op tekorten aan vitamine B12, ijzer, omega-3 vetzuren en eiwitten als het niet goed is samengesteld.

• Minder geschikt voor mensen met verhoogde eiwitbehoefte (zoals ouderen of sporters).

  
  

2. Het post-zondvloed dieet: vlees als aanvulling

Na de zondeval verandert het menselijke dieet. Pas ná de zondvloed, in Genesis 9:3, zegt God tegen Noach en zijn zonen:

"Alles wat zich roert, wat leeft, zal u tot voedsel zijn; Ik heb het u alles gegeven, zoals het groene kruid." Hier geeft God voor het eerst expliciet toestemming om vlees te eten. Dus vleesconsumptie wordt pas na de zondvloed toegestaan.

Samengevat:

• Vóór de zondeval: alleen plantaardig voedsel.

• Vóór de zondvloed: ook alleen plantaardig voedsel (voor de mens, dieren aten ook planten).

• Na de zondvloed: vlees eten wordt toegestaan door God (Genesis 9:3).

Voordelen:

• Dierlijke producten zijn rijk aan complete eiwitten, B12, ijzer en zink.

• Kan nuttig zijn bij tekorten die moeilijker op te vangen zijn via een puur plantaardig dieet.

Nadelen:

• Overmatige vleesconsumptie (vooral rood en bewerkt vlees) verhoogt risico op hartziekten, kanker en vroegtijdige sterfte.

• Hoge ecologische voetafdruk.

Inzicht: deze verschuiving toont dat het menselijk lichaam zich aan kan passen aan een gemengd dieet, maar overconsumptie van dierlijke producten was in de Bijbelse context niet aan de orde – vlees werd schaars en met respect geconsumeerd.

Vegan - alleen groenten en fruit

3. Het Daniel dieet: een tijdelijke zuivering

Wat is het? Gebaseerd op het boek Daniël (1:8-16), waar Daniël en zijn vrienden alleen groenten en water tot zich namen in plaats van het koninklijke vlees en wijn. Het heet ook wel Daniël - vasten. Wil je meer weten over de verschillende vormen van vasten en de geest-ziel-lichaam betekenis ervan? Lees dan hier: Vasten waarom zou je?!

Het Daniel-dieet is een tijdelijke veganistische reiniging met een sterk spiritueel/geestelijk karakter.

Voordelen:

• Bevordert mentale helderheid, gewichtsverlies en detox.

• Ondersteunt focus op discipline en spiritualiteit.

• Kortdurende eliminatie van bewerkte producten.

Nadelen:

• Niet bedoeld als permanent voedingspatroon.

• Te eenzijdig voor langdurige toepassing zonder supplementen.

Mediterrane voeding

4. Het Mediterraanse dieet: de kracht van balans

Wat is het? Gebaseerd op de traditionele eetgewoonten van landen rondom de Middellandse Zee. Het bevat veel groenten, fruit, peulvruchten, volkoren granen, olijfolie, vis, en beperkte hoeveelheden zuivel, vlees en wijn.

Voordelen:

• Eén van de best onderzochte en meest aanbevolen diëten wereldwijd.

• Verlaagt risico op hartziekten, beroertes, diabetes type 2, en cognitieve achteruitgang.

• Rijk aan gezonde vetten (omega-3), vezels en antioxidanten.

Nadelen:

• Moeilijk te volgen in niet-Mediterraanse landen zonder aanpassingen.

• Kan leiden tot overconsumptie van koolhydraten als niet goed gebalanceerd.

  
  
  
  

  
  

  
  

  

  Foto stock 'oermensen'

  5. Het carni- of oervoor dieet: terug naar ´de oermens´ ?

Wat is het? Een streng dieet waarbij uitsluitend dierlijke producten gegeten worden – vlees, vis, eieren en soms zuivel. Geen groenten, fruit of granen.

Voordelen:

• Elimineert voedingsmiddelen die voor sommigen problematisch zijn (gluten, lectines, oxalaten).

• Kan kortdurend helpen bij auto-immuunziekten of voedselintoleranties.

Nadelen:

• Risico op ernstige tekorten (vezels, vitamine C, fytonutriënten).

• Onhoudbaar op lange termijn, verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

• Geen wetenschappelijke overeenstemming over de veiligheid op lange termijn.

6. Flexitarisch eten: de kracht van variatie en matiging

Wat is het? Een flexitarisch dieet is overwegend plantaardig, met af en toe vis, ei, zuivel en een beperkte hoeveelheid vlees. Het combineert dus de voordelen van verschillende eetstijlen zonder rigide restricties. Van de Bijbel kunnen we daaraan toevoegen: het vermijden van varkensvlees, er zijn gezondere keuzes (kip, lam, rund). Lees hier meer.

Waarom het flexitarisch dieet een goede keus is

1. Wetenschappelijke onderbouwing van variatie: onderzoek van Harvard (2020) toont aan dat diëten rijk aan plantaardige voeding én met beperkte hoeveelheden dierlijke producten de langste levensduur ondersteunen.

2. Lagere CO₂-uitstoot: volgens de VN vermindert een flexitarisch eetpatroon de ecologische voetafdruk aanzienlijk t.o.v. een vleesrijk dieet.

3. Voedingsrijkdom zonder tekorten: je krijgt de fytonutriënten, vezels en antioxidanten uit planten, gecombineerd met B12, ijzer en eiwitten uit vis of eieren.

4. Realistisch en duurzaam vol te houden:anders dan bij extreme diëten is de kans op jojo-effect of eetstoornissen kleiner.

5. Beter voor de darmflora:Gevarieerde vezelinname voedt het microbioom, wat in verband staat met een sterker immuunsysteem en beter mentaal welzijn.

6. Minder chronische ziektes:onderzoek in The Lancet (2019) bevestigt dat een voornamelijk plantaardig dieet met vis en noten het risico op hartziekten en diabetes drastisch verlaagt.

7. Lagere voedselkosten: bonen, linzen, groenten en granen zijn goedkoper dan vlees of kant-en-klaarmaaltijden.

8. Ethisch en milieubewust:Minder dierenleed, meer respect voor natuurlijke bronnen en toch voldoende voedingsstoffen.

   
   
   
   

Flexitarisch: evenwichtig, ethisch en effectief

Hoewel elk dieet zijn waardevolle inzichten en gezondheidsvoordelen kent, toont de wetenschap – en de praktijk – dat een flexitarisch eetpatroon het best te combineren valt met gezondheid, duurzaamheid én levensplezier. Het sluit aan bij de matiging uit Bijbelse principes, de rijkdom van het Mediterrane dieet, en de zuiverheid van het Daniel-dieet, zonder in extremen te vervallen.

Het is niet zwart-wit eten wat gezond maakt, maar de kleurrijke balans op je bord.

Wil je zelf overstappen naar een flexitarisch dieet? Begin klein!

• Plan vleesvrije dagen (bijv. Meatless Monday).

• Vervang rood vlees door vis of peulvruchten.

• Kies voor biologische, duurzame dierlijke producten.

• Geniet van de rijkdom van groenten, noten, kruiden en volkoren granen.

• Heb je de smaak te pakken probeer dan eens het G-eetplan dat ik in samenwerking met De christelijke zorgverzekeraar mocht ontwikkelen. Het is kosteloos beschikbaar.

  
  
  
  

  

  
  
  
  

  GRATIS DOWNLOAD

  het G-eetplan van De christelijke zorgverzekeraar

  
  

Meer inspiratie nodig voor gezond en evenwichtig eten, zonder toegevoegde kleur- en smaakstoffen? Met recepten en de mogelijkheid om onder meer een flexitarisch weekmenu op tafel te zetten? Download hier het G-eetplan

©  Auteur: Rosaline Ratering-McDonald, oprichtster van Gezond & Weldoen, medisch geaccrediteerd stoppen met roken coach (KABIZ),  leefstijlcoach, voedingsdeskundige, lid Vereniging Arts en Leefstijl en train de trainer specialisatie leefstijl  (NRTO/CRKBO). Voor bedrijven zie linkedin.