Giftige emoties eruit, gezonde voeding erin: zó houd je je hart gezond!

Doe een kleine test. Vraag aan mensen (vrienden, familie, collega’s met wie je het goed kunt vinden): ‘Wat is een goed hart?’ Grote kans dat ze even in verwarring zijn en met een wedervraag komen. ‘Wat bedoel je, een goed hart. Een gezond hart, zonder hartfalen over aderverkalking? Of bedoel je de eigenschappen van goede mensen, dus hun karakter, zoals eerlijkheid of vriendelijkheid?’

Met zo'n vraag kun je de aandacht trekken voor iets héél belangrijks. Beide hebben met elkaar te maken. Het is fysiek gezond voor je hart en daarmee voor feitelijk je hele wezen. Vriendelijkheid, geduld, iets voor een ander doen zonder er iets voor terug te verwachten, een ander niet voor schut zetten, jezelf niet belangrijker vinden dan de ander, de minste kunnen zijn om een doorbraak te bewerkstelligen in een vastgelopen situatie, dankbaar kunnen zijn: er zit geneeskracht in. Degenen die zich deze eigenschappen eigen hebben gemaakt, zijn niet alleen de ander tot zegen, maar ook zichzelf en hun gezondheid.

Het is fysiek gezond voor je hart en daarmee voor feitelijk je hele wezen.

Het omgekeerde is helaas ook waar. Veel mensen leven vanuit van wat ze zelf denken en voelen, ratio en/of emoties zijn hun enige ankers. Ze zijn tastbaar en 'dus' echt. Maar onderweg in het leven kan er van alles misgaan en blijken ratio en emoties niet altijd even betrouwbaar.

Er zijn 5 basis emoties, positieve en negatieve.Het zijn de natuurlijke uitingen van de ziel (de plek waar we voelen, denken en beslissen) en die worden opgeroepen voor gebeurtenissen en gedachten en onze manier van reageren erop. Ze 'zijn' er gewoon. Maar blijven hangen in de negatieve varianten van gedachten en gevoelens is gevaarlijk voor het welzijn en voor de gezondheid.

Het 'erin blijven hangen' belemmert namelijk de oorspronkelijke functie van hart. De primaire functie van het hart, een gezond hart, zoals God het heeft bedoeld is leven geven en liefhebben: liefde ontvangen en liefde doorgeven. Als de stroom wordt tegengehouden door bolwerken van opgekropte negatieve emoties, vloeit het oorspronkelijke leven, de levenskracht, langzaam weg. Je vóelt dat ook, want negatieve emoties zijn op den duur energieverslinders.

Zelfhaat, woede die zich tegen jezelf richt, kan in extreme gevallen zelfs tot auto-immuunziekten leiden. Het lichaam valt zichzelf aan omdat de geest zichzelf aanvalt.

Triggers

Het is minder zweverig dan het misschien klinkt, want ook wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het koesteren van boosheid (in allerlei variaties), vijandigheid, onvergevingsgezindheid en angsten - op den duur - triggers kunnen zijn voor allerlei ziekten. Zelfhaat bijvoorbeeld, woede die zich tegen jezelf richt, kan in extreme gevallen zelfs tot auto-immuunziekten leiden. Het lichaam valt zichzelf aan omdat de geest zichzelf aanvalt.

Je kunt dit terugvinden in wetenschappelijke onderzoeken die beschreven staan in onder meer het boek Deadly Emotions van dr. Don Colbert uit de VS. De schaal van Holmes Rahe (over de beleving van stress), de Novaco boosheid inventarisatie en de Zung zelfbeoordelingsschaal voor depressie geven objectief meetbare indicaties hoe men er mentaal voor staat.

Meten is weten, want onze eigen (subjectieve) beleving is vaak vertroebeld door blinde vlekken: ‘Nee hoor, ik ben helemáál niet boos op je…’ (terwijl je inwendig nog kolkt). Of: ‘Ik heb iedereen vergeven die mij onrecht heeft aangedaan’ (terwijl je keer op keer nog flashbacks ervaart en onverminderd van slag raakt).

De uitwerking van het vasthouden van negatieve emoties dient zich vaak keihard aan als we kleinere signalen van het lichaam (hoofdpijn, gespannen spieren, slecht slapen e.d.) systematisch negeren. ‘Gewoon doorgaan, geen aandacht aan besteden, net doen of er niks aan de hand is, het valt allemaal wel mee, anderen hebben het nog veel moeilijker, ik heb nou geen tijd om erover na te denken of om naar de dokter te gaan', etc, etc.’

Giftige emoties eisen een hoge tol

Vaak negeren we de fluisteringen van ons hart en van ons lichaam, met als gevolg dat we later vaak een veel hogere tol betalen, tot aan hartstilstanden aan toe. Het is de kunst om het fluisteren van het lichaam op te merken voordat het moet gaan schreeuwen om je aandacht te trekken.

Dr. Don Colbert, huisarts sinds 1987 is de auteur van Amerikaanse bestsellers zoals ‘What would Jesus eat, Toxic Relief en Walking in Divine Health. In zijn boek Deadly Emotions werkt hij – wetenschappelijk onderbouwd – onder meer de volgende verbanden uit (*):

· Boosheid en vijandigheid - hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten.

· Wrok, bitterheid en zelfhaat – auto immuunziekten, reuma, MS.

· Angsten – prikkelbare darmsyndroom, paniekaanvallen, hartklepgebreken en hartkloppingen.

· Onderdrukte boosheid – spanningshoofdpijnen, migraine, chronische rugpijn, TMJ (kaakgewrichtproblemen) en fibromyalgie.

(*) Dr. Colbert en de andere onderzoekers haasten zich om erbij te vermelden dat de genoemde aandoeningen niet per definitie voortkomen uit de genoemde negatieve emoties, maar, zeggen ze, de negatieve emoties kunnen wél die ziekten triggeren– net zoals een ongezonde leefstijl sluimerende ziekten of erfelijke aandoeningen kan activeren.

Het elimineren van giftige emoties is altijd heilzaam, aldus dr. Colbert. Dát is het goede nieuws en daarop focussen is wijs. De remedie is: kies om aan dingen te denken die positieve emoties bij je oproepen. Richt je dáárop. Overdenk ze vaak en veel. Ze zijn het beste verdedigingsmechanisme tegen giftige emoties.

De remedie is: kies om aan dingen te denken die positieve emoties bij je oproepen. Richt je dáárop. Overdenk ze vaak en veel. Ze zijn het beste verdedigingsmechanisme tegen giftige emoties.

Méér aandacht voor de verbanden tussen giftige emoties en hart- (en andere) ziekten is belangrijk. De wereld om ons heen verhardt en problemen ‘tussen de oren’ en problemen tussen mensen lijken toe te nemen. Mensen die in hun hart gezond zijn kunnen een grote bijdrage leveren aan herstel. ‘This situation needs a hero,’ zegt Dr. Phil regelmatig in zijn Tv-show als gezinnen elkaar weer eens haren vliegen en er geen eind lijkt te komen aan de verwijten over en weer. Maar goedheid betonen hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn of breed uitgemeten te worden, het kan prima met kleine stapjes. Begin bijvoorbeeld met vriendelijk zijn en dankbaarheid betonen en erváár simpelweg de heilzame invloed ervan voor je eigen hart.

'Vijandigheid is gevaarlijker voor het hart dan roken'

Vijandigheid en roken

Het koesteren van boosheid is gevaarlijk voor je gezondheid. Het lijkt zelfs gevaarlijker voor het hart te zijn dan roken. Vijandigheid levert een groter risico voor hartziekte dan roken of een hoog cholesterol. In het boek van dr. Colbert lezen we dat 774 mannen van gemiddeld zestig jaar oud gedurende een aantal jaren onderzocht werden op de traditionele risicofactoren voor hartfalen:

· Roken

· Hoog cholesterol

· Verschil heup – buikomvang

· Alcohol

· Sociaal-economische omstandigheden.

Daarnaast werd gekeken naar de mate van vijandigheid. Men ontdekte dat 6% van de mannen met een hoge vijandigheidsscore tenminste één keer met een hartaanval of ziekenhuis opname voor andere hartklachten te maken hadden gehad. Het genoemde percentage was behoorlijk hoger dan de ziekenhuisopnames die met de andere risicofactoren te maken hadden. Dit onderzoek is een tijd geleden al in The Lancet gepubliceerd, maar toon dus aan dat chronische boosheid letterlijk levensgevaarlijk is voor het hart.

Elke dag sterven 103 mensen in Nederland aan een hart- of vaatziekte (50 mannen en 53 vrouwen).

Cijfers

In Nederland zijn er zo’n 1,55 miljoen mensen met een chronische hart- of vaatziekte. Een kwart van alle sterfgevallen in ons land (je leest het goed) heeft te maken met hart- en vaatzieken. Elke dag sterven 103 mensen in Nederland aan een hart- of vaatziekte (50 mannen en 53 vrouwen). Een deel daarvan is leefstijl gerelateerd. De Nederlandse Hartstichting benadrukt keer op keer het belang van een gezonde leefstijl met onder meer gezonde voeding. Bestel hier brochures van de Hartstichting voor particulieren over gezond leven.

Het hart van de mens heeft natuurlijk ook domweg baat bij een gezonde leefstijl.

BRAVO leefstijlbasics

Het hart van de mens heeft natuurlijk ook domweg baat bij een gezonde leefstijl. Ook hiervoor zijn tal van onderzoeken gedaan. Het is onderhand wel bekend dat het respecteren van de BRAVO basics niet alleen de kwaliteit van het leven enorm verbetert, maar ook het aantal levensjaren laat toenemen: je kunt tot wel 14 jaar jaar langer leven door BRAVO toe te passen.

Kleine stapjes op weg naar een gezonder hart kun je leren, bijvoorbeeld met behulp van een coach. We vinden het idee van de kleine stapjes terug in bijvoorbeeld Leefstijlplan natuurlijk in balans van opleidingsinstituut Gezond & Weldoen – een multidisciplinaire leefstijlinterventie met de 5 leefstijlbasics Bewegen, niet Roken, matig met Alcohol en voldoende Ontspanning (BRAVO).

Naast de vijf basics besteden de leefstijlcoaches van Gezond & Weldoen ook aandacht aan de ziel-geest-lichaam verbinding. Manieren voor cliënten om zich mentaal snel beter te voelen zijn bijvoorbeeld: voldoende beweging, elke dag even stilstaan bij redenen tot dankbaarheid en het verrichten van een kleine goede daad, voor een ander, bij voorkeur in stilte (anoniem). Niet omdat wíj dat bedacht hebben maar omdat het – je raadt het al - in Bijbel genoemd staat als universele wijsheid en omdat wetenschappelijk onderzoek en onze ervaringen bevestigen dat het werkt. De ervaren positieve emoties geven méér vitaliteit (levenskracht) en een grotere weerbaarheid, wat uiteindelijk ook weer de belastbaarheid ten goede komt. Daarna komt er vaak ook ruimte om dieper gelegen belemmerende gedachten aan te pakken en gezondere patronen aan te leren, eveneens stap voor stap. Maar eerst mag de cliënt ervaren dat hij of zij er toe doet en dat de doelen - met kleine stapjes - haalbaar zijn.

Voeding speelt eveneens een essentiële rol

Naast (niet) roken, voldoende beweging, het voorkomen van chronische stress, matig omgaan met alcohol en voldoende slaap, speelt voeding eveneens een essentiële rol voor de gezondheid van het hart. Ook hier weer een verwijzing naar Leefstijlplan natuurlijk in balans van opleidingsinstituut Gezond & Weldoen, waarbij zo gezond mogelijke keuzes centraal staan, zoals natuurlijke voeding (geen pakjes en zakjes) veel groenten, fruit en vezels; beperkt vlees (max 500 gr per week), gezonde (langzame koolhydraten), geen rode e-nummers, geen varkensvlees, weinig of geen toegevoegde suikers en bij voorkeur ( een paar dagen per week) vegetarisch. De richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad zijn een geweldig uitgangspunt en voor wie nog een stap verder kan en wil gaan zijn de menu’s van het leefstijlplan een aanrader, vooral als er sprake is van overgewicht dat aangepakt moet worden.

Voeding die gezond is voor het hart

Het hart is dol op gezonde voeding.

Aanraders zijn onder meer:

Vette vis

Je leest het overal: vette vis zoals zalm, sardines en makreel zijn super goed voor het hart. Vis bevat grote hoeveelheden omega-3 vetzuren, en die verlagen onder andere het risico op een onregelmatige hartslag. Het best is om ongeveer twee maal per week vette vis te eten.

Havermout

Havermout is rijk aan oplosbare vezels. Die verlagen het cholesterolgehalte in je bloed. Ze zorgen ervoor dat de cholesterol niet wordt opgenomen in de bloedbaan. Je consumeert best havermout zonder suiker. Daarnaast zijn ook voedingsmiddelen met volle granen, zoals brood en pasta goed voor het hart.

Donkere chocolade

Wanneer je dagelijks een kleine hoeveelheid donkere chocolade consumeert, heb je minder kans op het krijgen van een hartaanval of een beroerte. Het best eet je chocolade met 70-80 % cacao. Donkere chocolade bevat namelijk componenten die de bloedstollingen en -ontstekingen kunnen verhelpen, je bloeddruk stabiel houden en je hart beschermen.

Citrusvruchten

Wie regelmatig sinaasappels of pompelmoezen eet heeft minder kans op een beroerte. Citrusvruchten bevatten veel vitamine C en dat zorgt er ook voor dat het risico op een hartaandoening vermindert.

Sojaproducten

Sojaproducten, zoals onder andere tofu en sojamelk, bevatten veel onverzadigde vetten, vezels, vitaminen en mineralen. Soja verlaagt de bloeddruk en het cholesterolgehalte in je bloed.

Rode vruchten

Bosbessen, aardbeien en andere bessen verlagen het risico op een hartaanval. Bessen bevatten antioxidanten die de bloeddruk verlagen en bloedvaten verwijden.

Tomaten

Tomaten bevatten antioxidanten die ‘slechte’ cholesterol in je bloed verlagen en je bloedvaten openhouden. Zo heb je een lager risico op hartaanvallen én bovendien bevatten tomaten weinig calorieën en weinig suiker.

Noten en zaden

Amandelen, walnoten, pistachenoten, pinda’s en tal van andere noten bevatten vezels die goed zijn voor je hart. Daarnaast bevatten ze ook vitamine E, en die helpt ‘slechte’ cholesterol in je bloed verlagen. Onder andere walnoten en lijnzaden bevatten dan weer veel omega-3 vetzuren, en die verminderen ook het risico op hartproblemen.

Peulvruchten

Peulvruchten, zoals bonen, linzen en erwten, bevatten veel eiwitten en geen ongezond vet. Wie vier maal per week peulvruchten eet, heeft 22% minder kans op hartziektes. Bovendien houden peulvruchten ook de bloedsuikerspiegel onder controle bij mensen die lijden aan diabetes.

Olijven

Olijven en olijfolie bevatten ‘goed’ vet, en helpen bovendien de cholesterol en de bloedsuikerspiegel verlagen. Ook het risico op hartaanvallen en beroertes vermindert.

Broccoli, spinazie en boerenkool

Zo goed als alle groenten zijn gezond, maar groene groenten geven je hart een extra boost. Ze bevatten antioxidanten die je lichaam vrijmaken van schadelijke stoffen, en bovendien bevatten ze ook vezels, vitaminen, mineralen en omega-3 vetzuren.

Avocado`s

Avocado’s zijn rijk aan onverzadigde vetten die de risico’s op hartziekten en de cholesterol in je bloed verlagen.

Groene thee

Het drinken van groene thee brengt verschillende gezondheidsvoordelen met zich mee. Wie dagelijks zo’n drie à vier kopjes groene thee drinkt, heeft 20% minder risico op hart- en vaatziekten. Ook de kans op een hartaanval vermindert aanzienlijk.

Vermijd ongezonde transvetten

Verwijder ongezonde transvetten uit je dieet. Dit zal het niveau van lipoproteïne-cholesterol met lage dichtheid verlagen. Dit type cholesterol (LDS) zorgt ervoor dat plaque zich ophoopt in de bloedvaten, waardoor het risico op een hartaanval en beroerte toeneemt. Transvet is nog slechter voor de gezondheid dan verzadigd vet. Het verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Door zoveel mogelijk te kiezen voor vloeibaar of zacht vet en niet te veel koek, gebak en snacks te eten, beperk je de inname van transvet. Zowel dierlijk als industrieel transvet verhoogt het LDL-cholesterolgehalte van het bloed. LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten. Bovendien verlaagt transvet het HDL-cholesterol. Transvet verhoogt op deze manier het risico op hart- en vaatziekten. Er is ook een direct verband gevonden tussen een hoger risico op hartziekten bij een hogere inname van transvet en industrieel transvet.

Beperk zoutiname

Het verlagen van de bloeddruk kan ook essentieel zijn voor de gezondheid van het hart en het kan helpen om de zoutinname te beperken tot max 6 gram per dag. Zout wordt toegevoegd aan veel bewerkte en fastfoodproducten, en een persoon die hoopt zijn bloeddruk te verlagen, moet deze vermijden.

Kortom...

Kortom: een goed hart is een gezond hart. Gezond is de zin van fysiek gezond – en daar moet je moeite voor doen - maar ook gezond in mentale of zo je wilt spirituele zin. . Voed jezelf met gezonde voeding en schenk aandacht aan wat je denkt en wat je doet. Vergeef anderen die je onrecht hebben aangedaan, niet één keer maar 7 keer 70 keer (het is vaak een proces) om jezelf bevrijden van de tol die je betaalt als je vasthoudt aan wrok. Schakel professionele hulp in als het nodig is, bid tot God, Hij wil je helpen en Zijn vrede geven.

‘Bewaar je hart boven alles wat te bewaren is,’ zegt de Maker van het menselijk hart in Spreuken 4:23, ‘want daaruit zijn de oorsprongen van het leven.’

Wil je meer lezen over wat een gezonde leefstijl voor je hart kan doen, download dan hier het gratis e-book De 12 basics voor een gezonder leven.

De schrijfster van dit artikel Rosaline Ratering McDonald (Arnhem, 1962) is onder meer gediplomeerd voedingsdeskundige, voormalig sportdocente, docent leefstijl coaching, KABIZ geregistreerd Stoppen Met Roken Coach en grondlegster van Leefstijlplan natuurlijk in balans (www.leefstijlplannatuurlijkinbalans.nl). Samen met andere professionals zet zij zich in voor een meer rechtvaardige samenleving (www.stichtinggratisgezond.nl)

Geraadpleegde bronnen:

Hartstichting

Deadly Emotions dr. Don Colbert

Gezondeleefstijlcoach.nl