Gluten, koolhydraten, slanke lijn en buikpijn: hoe zat het ook al weer....?

In de lunchroom gaan de broodjes de hele dag door over de toonbank: maar lang niet iedereen wordt vrolijk van een doorsnee sneetje. Zij kiezen liever voor een koolhydraatarm product of iets dat glutenvrij is. Waarom eigenlijk?

Op woensdag 23 september 2020 spreekt Laurens van de Kraats van Groot Nieuws Radio hierover met gezondheidscoach Rosaline Ratering McDonald, van opleidingsinstituut Gezond & Weldoen voor christen leefstijlcoaches. Het interview duurt 7 minuten en kun je hier terugluisteren (op de timeline tussen 0.20 en 0.27 ).

In de tijd van de Bijbel bakten mensen brood met behulp van zuurdesem. Met brood is van oudsher niets mis. Niet voor niets noemt onze Heer zichzelf het brood des levens en werd Hij geboren in Bethlehem, wat 'broodhuis' betekent.

Gluten-intolerantie (coeliakie)? Laat je testen!

Het is een misvatting dat gluten (een eiwit dat helpt om brood en gebak luchtig te maken) per definitie slecht zijn voor je gezondheid of voor de slanke lijn. Alleen mensen met een door een deskundige vastgestelde glutenintolerantie (ook wel coeliakie geheten) moeten gluten vermijden. Ze worden er heel erg ziek van. In Nederland zijn er ongeveer 170.000 mensen met een glutenintolerantie.

Gluten is een mengsel van eiwitten dat van nature voorkomt in bepaalde granen, zoals tarwe. Door het eten van gluten ontstaan voornamelijk ontstekingsreacties in het slijmvlies van de dunne darm. Maar de ziekte kan zich overal in het lichaam uiten, zoals in de huid, gewrichten en hersenen. Coeliakie is een auto-immuunziekte en komt alleen voor bij mensen met een erfelijke aanleg. Van coeliakie kun je niet genezen. Een levenslang glutenvrij dieet is de enige behandeling.

Klachten zoals weinig eetlust, diarree of stinkende, vettige en schuimende ontlasting, overgeven en een opgezette buik zijn kenmerken van glutenintolerantie. Bij baby's zie je platte billen, dunnen armen, veel huilen en achterblijven in groei en gewicht. Voor volwassenen ligt het wat gecompliceerder. De klachten zijn een stuk minder goed vast te stellen en worden soms ook niet direct aan glutenintolerantie gelinkt. Diarree, plakkerige ontlasting, verstopping, een opgezette buik, buikpijn en gewichtsverlies zouden kunnen duiden op coeliakie. Ook kunnen klachten optreden die niet direct in verband staan met de darmen. Bloedarmoede, botontkalking, vermoeidheid, algemeen gevoel van ziek zijn of zelfs onvruchtbaarheid zijn voorbeelden.

Tip: voorkom ernstige gevolgen en laat jezelf of je gezin testen via een arts.

In veel producten zit gluten, denk bijvoorbeeld aan brood, koekjes en pasta. Dat maakt het volgen van een glutenvrij dieet ingewikkeld. Ook kun je een tekort krijgen aan bepaalde voedingsstoffen. Het is daarom belangrijk om de hulp van een gespecialiseerde diëtist in te schakelen.

'Gewoon overgevoelig'?

Overgevoelig zijn voor gluten is wat anders dan intolerant zijn voor gluten (coeliaki hebben). Het is minder heftig dan de intolerantie, de auto-immuunziekte, maar je kunt er wel last van hebben... Je merkt bijvoorbeeld dat je na het eten van brood overdag vooral 's avonds een opgezette buik hebt. Je darmen rommelen en je kunt kramp ervaren. Heel veel mensen - we weten niet precies hoeveel - hebben er last van. Je komt erachter of je het hebt als je gluten weglaat uit je voeding. Maar vaak is het iets anders waar je gevoelig voor bent en meestal is dat kunstmatig bewerkte voeding met allerlei ongezonde kunstmatige toevoegingen. Veel mensen met buikklachten denken vaak dat het de gluten zijn, maar er kunnen veel meer oorzaken zijn voor diarree, kramp, buikpijn, etc. In het geval van overgevoeligheid voor gluten kunnen mensen soms wel bepaalde vormen van gluten verdragen (bijvoorbeeld speltbrood).

'Voor de lol' gluten weglaten uit je eten (glutenvrije producten kopen in de supermarkt) is echter niet verstandig. Glutenvrije producten zijn duur en bevatten om ze smakelijker te maken vaak veel kunstmatige toevoegingen en suiker, wat niet goed is voor je gezondheid en de slanke lijn.

Verwarring over koolhydraten

Er is verwarring over glutenvrij en koolhydraatvrij of -koolhydraat arm eten. Het is niet hetzelfde! Koolhydraten zijn onmisbare voedingsstoffen voor je gezondheid. Je hersenen bijvoorbeeld, kunnen niet zonder goede koolhydraten. Als je de juiste koolhydraten eet - de langzaam verteerbare die bijvoorbeeld in groenten en volkoren producten zitten dan kun je er zéker slank van worden. Je moet er niet teveel maar ook niet te weinig van eten. Veel mensen eten ongemerkt véél te veel koolhydraten, dat is vaak het onderliggende probleem. De voedingsmiddelen industrie verwerkt immers veel goedkope inferieure tarwesoorten en veel suiker in bewerkte voeding. Dat zie je niet aan de buitenkant van een product zoals worst, salades en kant-en-klaar maaltijden.

Wat kun je doen?

Wat kun je doen om goede koolhydraten te eten?

Lees goed wat er de etiketten (de kleine lettertjes op de achterkant van de verpakking) staat. Vermijd producten met 'tarwemeel' en 'suiker'.

Met behulp van de Eetmeter van het voedingscentrum kun je prima de globale inname van je voeding monitoren.

Met behulp van de menu's van ons leefstijlplan, Leefstijlplan natuurlijk in balans, kunnen onze coaches de juiste hoeveelheden koolhydraten, eiwitten en vetten voor je inregelen in je dagelijkse voeding. We bieden voor wie dat nodig heeft ook glutenvrije voeding aan

Iemand die aan topsport doet heeft trouwens meer (goede) koolhydraten nodig dan iemand die een zittend beroep doet. Oók iemand die een zittend beroep, heeft goede koolhydraten nodig.

Nieuwe naam: 'groolhydraten'

Het probleem is ook dat er niet alleen verwarring is gluten en koolhydraten maar ook over goede en slechte koolhydraten. De goede zijn de meervoudig samengestelde, langzaam verteerbare, slechte de snel verteerbare, de enkelvoudig samengestelde, de suikers.

Iets goeds en iets slechts valt paradoxaal genoeg onder dezelfde verzamelnaam. Ik pleit daarom voor een nieuwe benaming: 'groolhydraten' voor de goede koolhydraten en 'suikers' voor de slechte. Wellicht helpt dat in de wandelgangen.

Drie tips

Vermijd vooral bewerkte voeding, daar zitten veel slechte koolhydraten. Eet liever pure voeding

Bak zelf je brood. Zuurdesembrood bijvoorbeeld, daar zitten goede 'groolhydraten' in. en ook geen gluten. Op internet vind je recepten van hoe je je eigen zuurdesembrood kan bakken. Het is even wat werk, maar dan heb je iets goeds en lekkers in huis!

Wil je zuursdesembrood zonder gluten, kijk dan (o.a.) hier: YAM Glutenvrij

Meer praktischer tips voor een gezonde(re) leefstijl?

Download gratis het e-book De 12 basics voor een gezonder leven (62 pag.) via www.gezondeleefstijlcoach.

oprichtster Gezond & Weldoen

Leefstijlplan natuurlijk in balans