Feiten en fabels over vet: wat is gezond en wat niet?

©Foto: Gezond & Weldoen

Over 'vet' lees je van alles: de één zegt dat je vetarm moet eten als je wilt afvallen, de ander beweert dat je juist vetrijk en koolhydraatarm moet eten. Er zijn verschillende soorten die al dan niet goed of slecht zijn voor je cholesterolgehalte in het bloed en roomboter zou slecht zijn voor je hart- of juist het tegenovergestelde doen: bescherming geven tegen hart- en vaatziekten. Hoe zit het nou?!

Gelukkig is het minder ingewikkeld dan het lijkt, als je de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad erbij pakt én de bijbelse verdieping ten aanzien van voeding onderzoekt. Het goede nieuws is in ieder geval: gezónde vetten zijn vet cool. Ze zijn 'ok'. En nog lekker ook!

Eerst even wat feitjes. Vetten zijn de meest geconcentreerde vorm van energie in onze voeding en leveren 9 kcal per gram. Ze zijn een bouwstof en een brandstof. Bovendien is vet essentieel voor de bescherming van je lichaam. Belangrijke organen, zoals hart, longen en lever en ook de baarmoeder worden beschermd door een laagje vet dat rondom het orgaan gelegen is. Vet zorgt ook dat je niet teveel afkoelt wanneer het koud is.

Vet uit voeding is een belangrijke leverancier van bepaalde vitamines. Ze voorzien je van de in vet oplosbare vitamines A, D, E, K. En vet is essentieel voor je zenuwstelsel, je hersenen, hormoonhuishouding en een goed werkend immuunsysteem.

Er zijn 3 categorieën vet:

1. verzadigd vet’

2. onverzadigd vet en

3. transvet.

Verzadigd vet Verzadigd vetten zijn harde vetten, die stabiel blijven qua samenstelling ook als je ze verhit. Verzadigd vet zit veel in dierlijke producten, zoals vet vlees en volle melkproducten en volvette kaas. Ook zit er veel verzadigd vet in koek, gebak en snacks. Verzadigd vet verhoogt het LDL-cholesterol van het bloed. Een te hoog LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten.

Om de kans op hart- en vaatziekten te verlagen, is het van belang producten met veel verzadigd vet te vervangen door producten met veel onverzadigd vet.

Verzadigd vet is niet FOUT maar je moet er niet teveel van nemen. Maximaal 10% van de dagelijkse energiebehoefte mag volgens de Gezondheidsraad uit verzadigd vet bestaan. Teveel is verkeerd. Maar hoe weet je nou of je teveel ervan eet of niet. Dat is best lastig, want in bewerkte voeding zit naar verhouding bijna altijd teveel verzadigd vet. Eet je veel bewerkte voeding, dan vlieg je dus gegarandeerd uit de bocht met teveel ‘verkeerde’ verzadigde vetten. Voeding rechtstreeks uit de natuur, puur en onbewerkt, is de beste oplossing.

Onverzadigd vet

Vet dat zacht of vloeibaar is bij kamertemperatuur bevat veel onverzadigd vet. Denk aan vloeibare bak- en braadproducten en margarine in een kuipje. Daarnaast leveren ook vis en noten veel onverzadigd vet.

Onverzadigd vet past in een gezonde voeding. Onverzadigd vet verlaagt het LDL-cholesterol van het bloed. Een te hoog LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten en kan uiteindelijk leiden tot hart- en vaatziekten.

Om de kans op hart- en vaatziekten te verlagen, is het van belang producten met veel verzadigd vet te vervangen door producten met veel onverzadigd vet.

Transvet

Transvet komt van nature voor in melk en vlees van herkauwers zoals koeien en schapen. Verder kan het zitten in harde margarines, frituur-, bak- en braadvetten en in gebak, koek en snacks.

Transvet is nog slechter voor de gezondheid dan teveel verzadigd vet. Het verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.

Door zoveel mogelijk te kiezen voor vloeibaar of zacht vet en niet te veel koek, gebak en snacks te eten, beperk je de inname van transvet.

Ezelsbruggetje

Sta je in de supermarkt en weet je niet wat je moet kiezen? Lees etiketten en gebruik dit ezelsbruggetje:

Verzadigd vet heeft de V van Verkeerd (verkeerd is: meer dan 10% van de totale energie waarde per dag)

Onverzadigd vet heeft O van Oke. Deze zijn doorgaans zacht, vloeibaar en plantaardig.

Transvet is simpel: in de supermarkt in bewerkte vorm links laten liggen, niet kopen, het is erg slecht voor je gezondheid.

Gezonde vetten vind je o.a. in:

· vlees

· vette vis zoals haring, makreel en zalm (met omega vetzuren)

· olijfolie

· kokos

· gevogelte

· wild

· noten

· avocado’s

Even onthouden: vlees bevat relatief veel verzadigd vet. Vaker vegetarisch eten is een gezonde keus. Kijk uit met het eten van ‘gewoon’ rood vlees en bewerkt vlees, eet dit maximaal één keer per week, omdat er een verband is tussen de consumptie hiervan en een hoger risico op beroerte, diabetes, darmkanker en longkanker. Het verband is bij industrieel bewerkt vlees is nog sterker dan bij ‘gewoon’ rood vlees. ‘Gewoon’ rood vlees is: rund, varken, lam en wild. Kip is gevogelte en 'wit' vlees.

Hollandse Nieuwe

Een leuk weetje over Hollandse Nieuwe (de haring): die mag gevangen worden in Noordzee in de periode van 1 mei tot en met 30 augustus en verkocht worden vanaf half juni tot en met eind september. Het (gezonde) vet% van de nieuwe haring is dan minimaal 15%. In de winter bevat haring uit de Noordzee maar 3 tot 6 % vet.

'' Hollandse Nieuwe' is de Nederlandse benaming voor haring, die in een bepaalde periode van het jaar gevangen en verkocht wordt. In de rest van het jaar wordt de benaming Hollandse maatjesharing gebruikt. De benaming maatjesharing is een verbastering van maagdenharing (maagd in de zin dat de geslachtsrijpe mannelijke vis in deze periode van de cyclus nog geen hom bevat en de vrouwelijke vis geen kuit).

Maar, hoe wéét je nou in de praktijk wat 20 tot 40 % vet is per dag, of max. 35% als je wilt afvallen? En wat is dan maximaal 10% verzadigd vet op je dagelijkse bordje? Je eet immers voeding, geen procenten...

‘Dagelijks 20 tot 40% vet’

Het Voedingscentrum adviseert 20–40 % van je dagelijkse energie-inname uit vetten te halen en bij overgewicht maximaal 35 %. En voor iedereen geldt, aldus de Richtlijnen Goede Voeding: maximaal 10 % per dag uit verzadigd vet.

Maar, hoe wéét je nou in de praktijk wat 20 tot 40 % vet is per dag, of max. 35% als je wilt afvallen? En wat is dan maximaal 10% verzadigd vet op je dagelijkse bordje? Je eet immers voeding, geen procenten... Er zijn drie oplossingen,

Drie oplossingen

1. Je kunt het berekenen of laten berekenen! Bijvoorbeeld met de Eetmeter van het Voedingscentrum. Gratis account aanmaken en checken!

2. Of: eet uitsluitend puur & onbewerkt, dan kan er niet zoveel mis gaan. Tenzij je elke dag teveel noten, donkere chocola en avocado’s en volle zuivelproducten: dan ga je helaas toch écht aankomen.

3. Of: probeer eens de menu’s van Leefstijlplan natuurlijk in balans uit, die worden voor jou persoonlijk op maat samengesteld, dus ook wat betreft jouw persoonlijke vetbehoefte. Met veel groenten en fruit en minder vlees. Weinig tot geen toegevoegde suikers, geen varkensvlees, geen verkeerde rode e-nummers. Precies zoals de Schepper het van oorsprong bedacht had: goed voor jezelf, goed voor de naaste en goed voor de schepping. Voor meer informatie kijk op: www.leefstijlplannatuurlijkinbalans.nl

Enne.. hoe zit het met vet in varkensvlees?

Je vraagt je misschien af hoe het zit met met varkensvlees en het vet in varkensvlees. De Gezondheidsraad zegt dat het ok is om varkensvlees te eten. Af en toe een stukje kan geen kwaad. Maar met varkensvlees is toch iets aan de hand dat ik hier graag wil delen.

Varkens zijn van nature bedoeld als opruimers, niet om zelf opgegeten te worden. Ze eten, als ze de kans krijgen, kadavers en ander afval. Zo zijn ze geprogrammeerd.

In de Bijbel (Genesis) lezen we dat God voor ménsen een hoogwaardig voedingsprogramma op het oog had: groenten, fruit, noten, zaden (en na de zondeval) ook een beetje zuivel, een beetje vlees en geneeskrachtige kruiden. Hij maakte onderscheid tussen rein en onrein vlees. Varkens vallen in de categorie 'onrein', net als o.a. paling, garnalen en mosselen. Het zijn 'opruimers', geen hoogwaardige voedingsbronnen voor de mens.

Varkensvlees heeft een hoog vetgehalte

Zelfs mager varkensvlees is zo vet dat je het in het eigen vet braden.. Varkensvet bestaat vooral uit verzadigde vetzuren. Met één klein stukje varkensvlees zit je als snel aan de bovengrens van 10% van de totale energiebehoefte per dag.

Varkensvlees bevat opgeslagen gifstoffen

Varkens krijgen via hun voeding bestrijdingsmiddelen en zware metalen binnen. Deze gifstoffen slaan ze op in hun vet. Eet je varkensvlees, dan krijg je dat vet met gifstoffen binnen.

Varkensvlees kan allergische reacties veroorzaken.

Varkensvlees bevat histamine. Dat is de stof die ontstekingen en allergische reacties veroorzaakt. Heb jij last van eczeem, acne, astma of reuma? Of heb je een overgevoeligheid of allergie? Varkensvlees kan dit verergeren.

Varkensvlees kan ziekteverwekkers bevatten

Varkens kunnen ziekteverwekkers met zich meedragen. Door slechte hygiëne raken ze gemakkelijk besmet met virussen of parasieten. Ze kunnen mensen daar ook mee besmetten.

Onreine diersoorten zijn niet onrein in de zin van 'vies' maar onrein omdat ze liever niet gegeten moeten worden. We zijn 'vrij van de wet' en mogen in principe álles eten (ook autobanden of krantenpapier zeg ik er altijd bij), maar of het verstandig is om te doen is een tweede.

Onreine diersoorten zijn niet onrein in de zin van 'vies' maar onrein omdat ze liever niet gegeten moeten worden. In Christus (ben je 'in Christus?) zijn we 'vrij van de wet' . En mogen in principe álles eten (ook autobanden of krantenpapier zeg ik er altijd bij), maar of dat verstandig is om te doen is een tweede. Gebruik je verstand! Onderzoek alles en behoudt het goede!

Onreine diersoorten hebben van de Schepper een belangrijke taak gekregen om ecosystemen in stand te houden. Ze zijn niet bedoeld als voedingsbronnen voor mensen. Lees hierover meer in het boek De Hemelse Voedselbank van drs. E. Noordermeer en het boek Moderne wetenschap en de Bijbel van drs. Ben Hobrink. Kortom. varkensvlees is niet de gezondste keus als het gaat om voedzame voeding.

Meer praktische tips over gezonde voeding en een gezonde(re) leefstijl download je gratis in het e-book De 12 basics voor een gezonder leven (62 pag.) via www.gezondeleefstijlcoach

De schrijfster van dit artikel Rosaline Ratering McDonald (Arnhem, 1962) is onder meer gediplomeerd voedingsdeskundige, voormalig sportdocente, docent leefstijl coaching, KABIZ geregistreerd Stoppen Met Roken Coach en grondlegster van Leefstijlplan natuurlijk in balans (www.leefstijlplannatuurlijkinbalans.nl). Samen met andere professionals zet zij zich in voor een meer rechtvaardige samenleving (www.stichtinggratisgezond.nl)